Το 2024 ήταν αντικειμενικά μια πολύ καλή χρονιά για τον Κέντρικ Λαμάρ. Από την δημόσια λυρική του πάλη με τον Drake, το νέο άλμπουμ του που βγήκε ξαφνικά και ωστόσο κατάφερε να πετύχει ρεκόρ πρώτη εβδομάδας πωλήσεων, ακόμα και μόνο ψηφιακά, μέχρι την μελετημένη εμφάνισή του στο ημίχρονο του Super Bowl που εθεάθη από ρεκόρ θεατών, ο Κέντρικ είδε το ακροατήριό του να διπλασιάζεται μέσα σε μόλις έναν χρόνο. Τα νέα αυτιά που άρχισαν να εξερευνούν το πρότερο έργο του, πιθανώς να εκτίμησαν περισσότερο τα μπιτάτα κομμάτια του, που κάνουν και τους πιο ψύχραιμους ακροατές να θέλουν να κουνήσουν το κωλαράκι τους.

Όμως, η πραγματική μαεστρία του Κέντρικ, δεν περιορίζεται στην δυνατότητά του να μας ξεσηκώσει για χορό, αλλά επεκτείνεται στην αφηγηματική του ικανότητα να δημιουργήσει και να μεταφέρει ιστορίες μέσα από τους στίχους του, πλάθοντας έντονες εικόνες βγαλμένες από προσωπικές του εμπειρίες, άλλοτε αληθινές και άλλοτε ενοραματισμένες. Παρακάτω, προσπαθούμε να αναλύσουμε μερικές από τις ιστορίες που επέλεξε να αφηγηθεί, βγαλμένες από τα βάθη της ψυχής του, την οποία αφήνει στο χαρτί και τις ρίμες κάθε φορά.

Sing About Me, I’m Dying of Thirst (2012)

Στην αφηγηματική, τουλάχιστον, κορύφωση του άλμπουμ «Good Kid, M.A.A.D City», ο Κέντρικ ξεκινά να ραπάρει απο τη οπτική του αδερφού ενός νεκρού φίλου του, που περιγράφει την τρέλα, και τον παραλογισμό στο Κόμπτον. Εύχεται ότι τουλάχιστον ο ίδιος θα μπορέσει να μείνει ζωντανός μέσα από τα τραγούδια του Κέντρικ, ότι θα πει τις ιστορίες τους όταν γίνει διάσημος. Προτού όμως προλάβει να βγει ο δίσκος, τον διακόπτει μια σειρά πυροβολισμών και σωριάζεται κάτω νεκρός, ενώ το beat συνεχίζει. Έπειτα, ακούμε την οπτική της αδερφής μιας κοπέλας που είχε αναφέρει σε παλαιότερο κομμάτι του ο Κέντρικ. Είναι πολύ τσαντισμένη μαζί του που τόλμησε να χρησιμοποιήσει την ιστορία της, και τον κατηγορεί ότι καπηλεύεται τον θάνατό της για τη δική του επιτυχία. Και αν είναι να ξαναβγάλει άλμπουμ, δεν θέλει να είναι πουθενά μέσα η ίδια, γιατί ο Κέντρικ είναι ένας υποκριτής που πουλάει ιστορίες όχι για να βοηθήσει άλλους αλλά μόνο τον εαυτό του. Η τρίτη «πράξη» είναι από τη σκοπιά του ίδιου του Λαμάρ, που διερωτάται για το αν είναι αρκετά καλός και δίνει τις ειλικρινείς του απαντήσεις στα προηγούμενα ερωτήματα, ότι δηλαδή ένιωθε ότι αυτές οι ιστορίες έπρεπε να ειπωθούν. Στο δεύτερο μισό του δωδεκάλεπτου κομματιού, το αφήγημα γίνεται ξανά ο φαύλος κύκλος της συμμοριακής βίας, όσο ο Κέντρικ φωνάζει ότι πεθαίνουν από δίψα, την μεταφορική δίψα που γιατρεύεται μόνο από το νερό μιας κολυμπήθρας και τη δυνατότητα να ξεδιψάσουν αφήνοντας τον Θεό να γίνει οδηγός στη ζωή τους. Στο τέλος, μια γερασμένη γυναίκα πλησιάζει τον Κέντρικ και τους φίλους του που μετά την απώλεια του δικού τους, ακούν το κήρυγμά της, πέφτουν στα γόνατα και ασπάζονται τον λόγο του Θεού σαν αντίδοτο στις παθογένειες της κοινωνείας τους.

How Much a Dollar Cost (2015)

Μια ακόμα αληθινή ιστορία, από το ταξίδι εξερεύνησης του στη Νότια Αφρική, στο κομμάτι ο Κέντρικ οδηγεί ένα ακριβό αμάξι και σταματάει σε βενζινάδικο, όπου ένας άστεγος τον πλησιάζει για να του ζητήσει ένα δολάριο. Ο Κέντρικ αρνείται, σκεπτόμενος ότι ταΐζει τον εθισμό του αντί για το στομάχι του, και ξαναμπαίνει στο όχημα, όμως νιώθει περίεργα και αρχίζει να σκέφτεται το πόσο πραγματικά κοστίζει ένα δολάριο. Όπως πάει να φύγει βλέπει τον ξένο να τον κοιτάει επίμονα και αρχίζει να φορτώνει. Στο μυαλό του περνάνε σκέψεις: «Λες και μπορώ να τον σώσω. Λες και εγώ φταίω που είναι σ’ αυτή την κατάσταση. Με καρφώνει με το βλέμμα του και το ίδιο κάνω κι εγώ λες και νιώθω κάποιου είδους ασέβεια.» Όσο ο Κέντρικ σκέφτεται πως θα τον δείρει, ο ξένος τον ρωτά αν έχει διαβάσει το απόσπασμα της Βίβλου, «Έξοδος 14», όπου ο Ραμσής Β’ αφήνει τους Εβραίους να φύγουν προτού αλλάξει γνώμη και τους κυνηγήσει μέχρι τη Ερυθρά Θάλασσα, και συμπληρώνει ότι «το μόνο που χρειαζόμαστε, είναι ένας ταπεινός άνθρωπος». Ο Κέντρικ παραμένει αμυντικός και διστακτικός και αρχίζει να εκνευρίζεται. Γιατί τα ξέρει αυτά τα κόλπα καλά, ξέρει ότι τον εξαπατούν, μυρίζει το αλκοόλ στην αναπνοή του αστέγου. Τον κοιτά και του λέει ότι οι δυνατότητές του είναι γλυκόπικρες και ο Κέντρικ απαντά ότι κάθε δεκάρα του ανήκει. Τότε ο άστεγος του αποκαλύπτεται ως ο Μεσίας, υιός του Ιεχωβά, η ανώτερη δύναμη στην οποία προσεύχεται τη μισή του ζωή, και του λέει πόσο κοστίζει ένα δολάριο. Είναι το ελάχιστο τίμημα για την είσοδο στη γη της επαγγελίας, δες τώρα τι έχασες ~ Ο Θεός.

DUCKWORTH. (2017)

Ω Λαμάρ, τι αστεία που είναι η ζωή ώρες ώρες; Μια φορά κι έναν καιρό στις κωλοπολυκατοικίες του Νίκερσον Γκάρντεν στο LA, μεγάλωνε ο Άντονι, ο μεγαλύτερος από τα επτά αδέλφια, μέσα στην φτώχεια, το κρακ, τα όπλα. Σεβάσμιος, ψύχραιμος και συγκροτημένος, μεγάλωσε με την μάνα του εθισμένη, την οικογένειά του μπλεγμένη με συμμορίες και νταβατζιλίκια. Άρχισε να σπρώχνει στα 15, μέχρι τα 20 είχε βγάλει το πρώτο του εκατομμύριο. Παραλίγο να καταδικαστεί για φόνο αλλά γλίτωσε λόγω ελλιπών μαρτυριών. Οι βρώμικοι μπάτσοι τον συμβούλευαν να τα παρατήσει όμως εκείνος συνέχιζε αμείλικτος. Μια μέρα πήγε στα KFC με στόχο να τα ληστέψει – δεν θα ήταν η πρώτη φορά άλλωστε, το έκανε και το ‘84. Στο παράθυρο δούλευε ο Ντάκι, ένας φλύαρος ανοιχτόχρωμος μαύρος, με κενό ανάμεσα στα δόντια. Ο Ντάκι ήρθε από το Νότιο Σικάγο και τις εκεί κωλοπολυκατοικίες, πήρε τη γυναίκα του και με πεντακόσια δολάρια στην τσέπη, οδήγησαν μέχρι την Καλιφόρνια, έκαναν έναν γιο και ήλπιζαν να πάει κολλέγιο. Ο Ντάκι ήξερε για τον Άντονι και προσπάθησε να τον πάρει με το καλό, τσάμπα κοτόπουλα κάθε φορά που έρχονταν και δύο έξτρα ψωμάκια. Και την γλίτωσε, οι δυο τους ήταν οι τελευταίοι επιζώντες. Δώστε προσοχή! Φωνάζει ο Κέντρικ, γιατί αυτή η απόφαση αλλάξε τη ζωή και των δύο. Διότι, αν δώσεις ψυχή σε δυο αγνώστους που προήλθαν από δυσχερείες, θα πάρουν τις δικές τους αποφάσεις. Είκοσι χρόνια μετά, ξανασυναντιούνται μέσα σε στούντιο ηχογράφησης όπου απολαμβάνουν τους καρπούς της επιτυχίας τους. Τότε τους θυμίζεις το σκηνικό με τα κοτόπουλα και αναρωτιέσαι. Ποιος θα το περίμενε ότι ο καλύτερος ράπερ προέκυψε τυχαία, γιατί αν ο Άντονι «Top Dawg» Τίφιθ είχε σκοτώσει τον Κένι «Ντάκι» Ντάκγουορθ, τότε ο παραγωγός του Κέντρικ θα εξέτιε ισόβια ενώ ο ίδιος θα μεγάλωνε χωρίς πατέρα και θα πέθαινε από πυρά συμμοριών. Έτσι κλείνει το άλμπουμ «DAMN.» δίνοντας εξήγηση στον τίτλο.

The Heart Part 5 (2022)

Έπειτα από μια τετραετή απουσία και μια καταστροφική πανδημία, ο Κέντρικ κυκλοφορεί το πρώτο του κομμάτι ως μέρος της σειράς «The Heart», μέσω της οποίας ανακοίνωνε το επερχόμενο άλμπουμ του. Το βιντεοκλίπ που το συνόδευε μας βοηθά να αποδομίσουμε καλύτερα τα λεγόμενα. Με deepfake τεχνολογία, ο Κέντρικ αλλάζει την αφήγηση ανάμεσα σε έξι, αμφιλεγόμενες, προσωπικότητες της μαύρης κουλτούρας, με την καθεμιά να μιλάει πρωτοπρόσωπα. Από την φυγή του O. J. Simpson με το Rover, στην διπολική διαταραχή του Kanye West, στην άδικη φυλάκιση του ηθοποιού Jussie Smollett και την υποκρισία των μίντια απέναντι στην υπόθεση, στο χαστούκι του Will Smith και τις αντιδράσεις που ακολούθησαν, και φτάνει στους εκλιπόντες Kobe Bryant και στον ράπερ Nipsey Hussle. Ο Kobe ως πρότυπο, που πάντα ήταν πολύ εργατικός και αφοσιωμένος στην μπασκετική του καριέρα, ένα είδωλο της πόλης του Λος Άντζελες που έφυγε πρόωρα, αλλά ακόμα κι αυτός κουβαλάει το μαύρο στίγμα της κατηγορίας του βιασμού από μια υπόθεση του 2003 η οποία έκλεισε εξωδικαστικά. Όσο για τον Nipsey, ο ράπερ που έδινε μέχρι και την τελευταία του δεκάρα στην κοινότητά του, που έχτισε κέντρα για τα παιδιά στις γειτονιές του με όλα τα κέρδη που είχε από τη μουσική του, έπεσε από αντίπαλα πυρά το 2019. Ο Κέντρικ, θέλησε να τον εκπροσωπήσει, ως ελάχιστη ένδειξη του σεβασμού που έτρεφε προς εκείνον, και να απευθυνθεί προς την οικογένειά του, την γειτονιά του, μέχρι και τον δολοφόνο του, τον οποίο συγχωρεί από τον παράδεισο στον οποίο βρίσκεται, αλλά ανησυχεί για την αμφίβολη ψυχή του. Η σύντροφος του Nipsey χαρακτήρισε το τραγούδι ως «ισχυρή τέχνη».

reincarnated (2024)

Για πολλά χρόνια αναφέρεται ότι ο Κέντρικ συνεχίζει το έργο που ξεκίνησε ο Τούπακ Σακούρ. Έτσι, εν μέρει σαν απάντηση στο A.I. κομμάτι του Drake «Taylor Made Freestyle» που χρησιμοποιούσε την φωνή του Τούπακ, δίχως άδεια, αλλά περισσότερο σαν φόρος τιμής προς εκείνον, ο Λαμάρ πατάει πάνω στο beat του «Made N***z» και με ένα flow που παραπέμπει στο είδωλό του, ξεκινά. Μιλάει για μια οντότητα που φλέγεται από μέσα, κάθε μέρα αλλάζει δέρμα και μεταμορφώνεται, μοναχική και σε εσωτερική διαμάχη. Μεταφερόμενη από σώμα σε σώμα για έναν αιώνα, μας ταξιδεύει πρώτα πίσω στο 1947. Εκεί, ένας νεαρός μουσικός με ταλέντο στην κιθάρα (John Lee Hooker), απαρνείται τα μαθήματα του πατρός του και φεύγει από το σπίτι του και πλουτίζει τόσο σε χρήματα όσο και σε σεβασμό ως κυρίαρχος της rhythm & blues. Όμως η ιστορία του τελειώνει με αυτόν να ψεύδεται και να χρησιμοποιεί κόσμο μέχρι που πέθανε με τα λεφτά του, προτού αναβιωθεί. Σε μια άλλη ζωή, γίνεται μια μαύρη γυναίκα με σαγηνευτική φωνή που εμφανιζόταν στα κεντρικά θέατρα της μαύρης κουλτούρας (Billie Holiday ή Dinah Washington). Με αγγελική φωνή τα πλήθη δάκριζαν μπροστά της, όμως η ίδια είχε ένα πρόβλημα που λέγεται ναρκωτικά. Ο εθισμός της στην ηρωίνη την απομάκρυνε από την οικογένειά της και τον πατέρα της που την έβλεπε ως γεμάτη αμαρτία, και στο τέλος πέθανε με βελόνες μέσα της. Η τωρινή του ζωή είναι ο Κέντρικ Λαμάρ, ένας ράπερ που γράφει στίχους για να εντυπωσιάσει. Όμως η ζωή που περιγράφει δεν είναι αυτή του Κέντρικ. Ο πατέρας του τον έδιωξε από το σπίτι και πρώτη φορά τώρα τον συγχωρεί, τώρα που κατάλαβε το πως ζούσε ο ίδιος. Τον κοίταζε μνησίκακα θολωμένος από το εγώ και την έπαρση του. Τώρα κλείνει τα μάτια και προσπαθεί να του μιλήσει, και φωνάζει τα κατορθώματά του, ως Κέντρικ Λαμάρ. Και μια επουράνια φωνή του απαντά ότι το έργο του είναι ενάρετο, όμως οι περασμένες ζωές του έχουν αφήσει υπολείμματα και έχουν φράξει την καρδιά του και πρέπει να την ανοίξει και να δώσει συγχώρεση για να λάβει και ο ίδιος. Έπεσε από τους ουρανούς επειδή ήταν ανυπόμονος, ασυμβίβαστος, που το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν το αποτρόπαιο. Είναι όμως το παιδί του και ο μεγαλύτερος μουσικός σκηνοθέτης που πάτησε ποτέ στη Γη, που εδώ και αιώνες χειραγωγεί την ανθρωπότητα με τη μουσική του. Ο Κέντρικ απαντά ότι το μόνο που ζητούσε από εκείνον ήταν την αγάπη και την αποδοχή του και υπόσχεται ότι θα χρησιμοποιήσει τα ταλέντα του για να φέρει κατανόηση και τάζει τη ζωή του προς αυτό τον στόχο για να μπορέσει να ζήσει σε αρμονία. Γιατί αυτή είναι η ιστορία του Διαβόλου ξαναγραμμένη για να πάρουν πίσω τη δύναμή τους. Ο Διάβολος που καρτερούσε τους μαύρους μουσικούς στα σταυροδρόμια για να τους πουλήσει ταλέντο έναντι της ψυχής τους.